Uwagi do dokumentu „Polityka Lekowa Państwa 2018-2022”

zródło: NIA

W związku z przekazaniem do konsultacji społecznych dokumentu określającego priorytety rządu w gospodarowaniu lekami „Polityka Lekowa Państwa 2018-2022”, Naczelna Izba Aptekarska przekazała do Ministerstwa Zdrowia uwagi i spostrzeżenia.

W pierwszej kolejności NIA podkreśla, iż w pracach nad projektem nie brali udziału farmaceuci, zwłaszcza eksperci z dziedziny farmacji aptecznej oraz szpitalnej, a ich opinia jest niezbędna przy tworzeniu tak ważnego opracowania. W dokumencie pominięto kilka ważnych, z perspektywy samorządu aptekarskiego, kwestii, a kilka punktów wymaga doprecyzowania lub uszczegółowienia.

Sprzedaż bezpośrednia oraz obrót pozaapteczny pominięte w dokumencie

Wśród wskazanych w projekcie obszarów dystrybucji znalazły się sprzedaż hurtowa, detaliczna, brak zaś wskazania na sprzedaż bezpośrednią, która polega na ograniczeniu kanałów dystrybucji swoich wybranych produktów jedynie do dużych hurtowni, co niewątpliwie wpływa na ograniczenie aptekom – a w konsekwencji pacjentom, dostępu do produktów leczniczych. Naczelna Izba Aptekarska zwraca uwagę, że także w części projektu dotyczącej omówienia zjawisk w obszarze dystrybucji farmaceutycznej brakuje wskazania na zjawisko dostaw bezpośrednich oraz obrotu pozaaptecznego będącego poza realną kontrolą organów inspekcji farmaceutycznej. Sprzedaż bezpośrednia jest wciąż prowadzona przez podmioty odpowiedzialne, pomimo braku odpowiednich przepisów prawnych, zezwalających na prowadzenie tego modelu dystrybucji produktów leczniczych. Taki model dystrybucji ogranicza aptekom dostęp do leków. Sprzedaż bezpośrednia, zdaniem NIA, powinna zostać również uwzględniona w tej części dokumentu, która opisuje zjawiska patologiczne na rynku.

Inspekcja Farmaceutyczna powinna sprawować faktyczny nadzór nad obrotem pozaaptecznym oraz wysyłkową sprzedażą leków.

W części dotyczącej nadzoru nad obrotem detalicznym wskazano najważniejsze zadania Wojewódzkich Inspektorów Farmaceutycznych. Nie uwzględniono w nich kontroli nad obrotem pozaaptecznym oraz wysyłkową sprzedażą produktów leczniczych. Jest to konieczne, zwłaszcza w sytuacji, w której ustawodawca planuje wprowadzić wysyłkową sprzedaż produktów leczniczych wydawanych z przepisu lekarza osobom niepełnosprawnym. Natomiast obrót pozaapteczny pozostaje w chwili obecnej poza rzeczywistą kontrolą ze strony Inspekcji Farmaceutycznej. Wobec faktu, że w Polsce notowana jest wciąż rosnąca konsumpcja produktów leczniczych, istotnym wydaje się wpisanie do Polityki Lekowej Państwa faktycznego kontrolowania obrotu pozaaptecznego, jako jednego z najważniejszych zadań Wojewódzkich Inspektorów Farmaceutycznych.

ZSMOPL nie równa się NMVS

W części dotyczącej zapobiegania wprowadzaniu do obrotu sfałszowanych produktów leczniczych wskazano, że cel ten zostanie zrealizowany m. in. poprzez wdrożenie systemu ZSMOPL. W tym miejscu należy podkreślić, że w niniejszym punkcie błędnie wskazano system ZSMOPL jako system zapobiegający wprowadzaniu do obrotu sfałszowanych produktów leczniczych. Systemem tym jest NMVS, czyli Narodowy System Weryfikacji Leków, do którego użytkownicy muszą zostać podłączeni do lutego 2019 roku, w celu wprowadzenia dyrektywy antyfałszywkowej.

Farmaceuta szpitalny jako koordynator bezpiecznej, personalizowanej terapii pacjenta hospitalizowanego

NIA sugeruje uzupełnić rozdział dotyczący roli lekarza, pielęgniarek i farmaceutów. Aby zapewnić pacjentom w pełni profesjonalną kadrę medyczną, a tym samym odpowiedni poziom bezpieczeństwa zdrowotnego, należy farmaceutę szpitalnego wpisać do systemu jako eksperta, który współodpowiedzialny będzie za całokształt farmakoterapii i polityki lekowej szpitali.

W dokumencie, zdaniem NIA, rola farmaceutów w kontekście poprawy zdrowia publicznego oraz sprawowania opieki farmaceutycznej, została potraktowana w sposób zbyt szczątkowy. Nie określono narzędzi, jakimi farmaceuci mieliby posługiwać się w celu poprawy parametrów leczenia. Warto by dołączyć zapisy określające zasady dostępu do dokumentacji medycznej pacjentów przez poszczególne grupy zawodowe. Ponadto projekt niejednokrotnie w swojej treści odwołuje się do pojęcia „opieki farmaceutycznej”, jednak nie definiuje w żadnym miejscu zakresu czynności wykonywanych w ramach tej usługi. Warto również wypracować zasady dobrej praktyki przepisywania leków, tak aby odbywały się one we współpracy lekarza z farmaceutą.

Bezpieczne stosowanie leku to bezpieczeństwo pacjenta

Polityka Lekowa Państwa 2018-2022 nie przewiduje działań i profilaktyki chroniącej pacjentów przed nadmierną konsumpcją leków oraz niewłaściwym ich stosowaniem. NIA zauważa również potrzebę określenia i sprecyzowania działań mających na celu ograniczenie reklamy leków. W ocenie Naczelnej Izby Aptekarskiej brak rozdziału dotyczącego systemowego działania dla bezpieczeństwa użycia i dostępu do leków oraz regulacji dla powyżej wymienionych kwestii stanowi poważny brak projektu.