Komunikat Ministra Zdrowia w sprawie niektórych przepisów stosowanych do realizacji recept

W związku z wątpliwościami dotyczącymi realizacji recept, związanymi z treścią obowiązującego od 1 stycznia 2021 r. § 8 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie recept (Dz. U. poz. 2424) Minister Zdrowia informuje, że w przypadku, w którym na recepcie występuje łącznie wskazanie, że:

1)  lek przepisywany jest poza zakresem refundacji poprzez zastosowanie oznaczenia „X” albo 100%, o którym mowa w art. 96a ust. 8 pkt 8 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. 2020, poz. 944, z późn. zm.)

2)  oraz kod uprawnienia dodatkowego określony w załączniku nr 1 do przedmiotowego rozporządzenia, za wyjątkiem kodów „IB” oraz „WE”, jak również kodu „ZK” – w przypadku przepisania na recepcie nieobjętego refundacją ze środków publicznych, ale wydawanego bezpłatnie, leku wymienionego w załączniku do rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lutego 2010 r. w sprawie wykazu leków dla świadczeniobiorcy posiadającego tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi” lub „Zasłużonego Dawcy Przeszczepu” (Dz. U. z 2015 r. poz. 2098)

– realizacja takich recept powinna odbywać się wyłącznie za pełną odpłatnością.

§ 8 ust. 1 pkt 8 lit. c) rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie recept stanowi, że w przypadku gdy recepta zawiera kod uprawnień dodatkowych pacjenta, osoba wydająca wydaje produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrób medyczny za odpłatnością wynikającą z określonego przez nią uprawnienia dodatkowego pacjenta, w przypadku jeżeli kod uprawnienia dodatkowego występuje w zbiegu z oznaczeniem „X” albo „100%” dotyczącym odpłatności, osoba wydająca przyjmuje, że oznaczenia tego nie wpisano. Ostatni fragment przytoczonego zapisu może przywodzić do wniosku, że wyraz „oznaczenie” odnosi się do „X” albo „100%”. Tymczasem intencją tego zapisu było odniesienie tego oznaczenia do kodu uprawnienia dodatkowego. Zatem zgodnie z wykładnią celowościową przepis ten należy czytać w ten sposób, że w przypadku wystąpienia takiego zbiegu przyjmuje się, że na recepcie nie występuje to oznaczenie dodatkowe a pacjent otrzymuje lek za 100%odpłatnością.

Niezależnie od powyższego, Minister Zdrowia wskazuje, że w przypadku, w którym intencją osoby wystawiającej receptę jest, aby recepta została zrealizowana przez pacjenta pełnopłatnie (gdyż przepisany na niej produkt leczniczy, wyrób medyczny lub środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, choć co do zasady refundowany, to jednak przepisywany jest poza zakresem wskazań refundacyjnych), osoba taka nie powinna wpisywać kodu uprawnienia dodatkowego. Takie działanie (wpisanie kodu uprawnienia dodatkowego oraz oznaczenia „X”/„100%”) jest niezrozumiałe inielogiczne, a nadto wzajemnie się wykluczające. Uprawnienie dodatkowe jest uprawnieniem do refundacji, a zatem dotyczyć może jedynie przypadku, w którym produkt leczniczy, wyrób medyczny lub środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego faktycznie przysługuje pacjentowi ze zniżką, czyli przepisywany jest w zakresie tejże refundacji, a nie poza nią.

Dlatego też w przypadku ww. oznaczeń „X”/100%” wskazujących na brak prawa do refundacji z racji preskrypcji poza wskazaniem refundacyjnym, wraz z tymi oznaczeniami, nie powinny współistnieć (w odniesieniu do danego leku przepisanego na recepcie) kody uprawnień dodatkowych.

Praktyki takie szkodzą pacjentowi, który w przypadku, gdy wstawienie oznaczeń „X/100%” było niezamierzonym lub błędnym działaniem, nie może skorzystać zuprawnień ustawowych i ponosi pełną odpłatność za lek. Gdyby faktycznieprzysługiwała mu preferencja w tym zakresie musiałby ponownie wrócić do lekarza po nową receptę wystawioną w sposób prawidłowy, co wpływa negatywnie na działalność systemu ochrony zdrowia.

Reasumując Minister Zdrowia wskazuje osobom uprawnionym do wystawienia recept, iż ich obowiązkiem jest prawidłowe stosowanie przepisów prawa dotyczących preskrypcji recept w tym zwrócenie uwagi na właściwe używanie oznaczeń dodatkowych tak by w praktyce nie pojawiały się recepty z wzajemnie wykluczającymi się oznaczeniami, sprawiające trudności w interpretacji takiej recepty, a w konsekwencji pozbawiające pacjenta uprawnień ustawowych do preferencyjnej odpłatności za leki.